Dag 2 Chiclayo

9 juli 2008

Nog voor het ontbijt (om 2u opstaan) op het vliegtuig. 650km afleggen, 1,5u vliegen, zoniet wordt het 10u rijden langs autostrade naar Chiclayo.

We gelukken erin het vliegtuig met de nodige vertraging te laten opgaan. Om 5u30 landen we.

Naar het hotel, ontbijten en om 9u startklaar voor een nieuwe dag in een andere indianencultuur.

Koffie drinken in Peru is niet moeilijk, 90% warm water en de 10% koffie zorgt nog voor straffe kost.

We ontdekken dat deze noordelijke streek de rijstschuur van Peru is. Raar want in  deze streek is er zeker geen water te veel. Duizenden kleine en grote bedrijven verpakken de gedroogde rijstkorrels in grote zwarte plastiek zakken. Gieren bewaken de rijstvelden en het suikerrietgebied.

Wijziging in het programma: in de voormiddag bezoeken we het museum Tumbas Reales in Lambayeque. Het museum is in een pyramidevorm gebouwd. De Moche-cultuur is vooral een landbouwgemeenschap. We lopen van drie hoog naar beneden. Eerst krijgen we een filmpje hoe een stoet verliep. Het museum geeft een mooi beeld in maquettes, tijdschema's en beeldjes. Rond de riviermondingen van de Andes wonen bevolkingsgroepen. Eerst de keramiek, landbouw en begraafcultus. De eerste religieuze cultuur komt al van voor de Chavin. Vooral de begraafcultuur is een bewijs van ontwikkeling.  De hoge cultuur begint bij de Chavin (800 tot 200 voor Christus). De Moche (waarvan de Sipancultuur deel uitmaakt) dateert van 100 tot 550 na Christus. De vindplaats is Sipan, de cultuur heet voor de regio Sican, het graf van de koning van    Sipan is het grootst gekende voorbeeld. Waarschijnlijk liggen er nog veel dergelijke graven te wachten op ontdekking (voor zover ze nog niet zijn leeggeplunderd). Later komt de Chimu (1300 tot 1400 na Christus) en de Inca's (eind 15'de eeuw). We verkennen hier de culturen van het Noorden. In het Zuiden gaat het om andere culturen met andere perioden maar die ook mee opgaan in de Incacultuur door veroveringen. De Mochecultuur is vooral overgebracht via keramiekschilderingen. Er zijn grafgiften en gebruikskeramiek.

Irrigatie vraagt kennis, ook landbouwontwikkeling en domesticale ontwikkelingen (lama's, eend en alpaca) samen met vissoorten in die tijd (lastdieren komen pas met de Spanjaarden).

Het visnet was in deze streek het eerst ontwikkelde gebruiksvoorwerp.

Koper, goud en zilver waren het vroegst bewerkbaar via gieten en uitkloppen tot plaat. Dan vervolgt de cultuur met het gebruik van mallen (massaproductie). De bouwtechniek is de volgende stap. Huaka's (primitieve piramiden) uit gedroogde blokken. Sipan had zo een begraafplaats. In 1987 kwamen zeldzame voorwerpen plots vrij bij de lokale bevolking. Een directe ingreep van de overheid en de archeologen redde het geheel. Er bestond zeker al een culturele en sociale maatschappij met leiders in Sipan. Er was een godendom, met menselijke en dierlijke trekken. Respect voor rivieren, bliksem, goed en kwaad. Daarnaast het afbeelden van gemeenschapsonderwerpen zoals: kinderen, zwangerschap, sex, ouder worden en sterven. Hoe rijker de meegegeven voorwerpen in het graf hoe hoger de status zal zijn in het hiernamaals.

Een piramide begint onderaan. De volgende generaties bouwden in de Mochecultuur bovenop de bestaande graftombe. Per niveau kwamen ook de graven van de militaire en geestelijke hoofden uit die tijd  voor. 1.300 voorwerpen liggen in het koninklijke graf. De wachter (met afgekapte voeten) moest het graf beschermen. Bij de koning was een hele schat aanwezig. Het hout is vergaan, metalen voorwerpen zijn samengedrukt onder het gewicht na het vergaan van hout. Via tekeningen weet men waar veren zaten en andere stoffen. Ook de precieze ligplaats in het graf geeft gegevens prijs. Vaak was het groene koper belegd met een goudlaagje dat door de tijd verdween. Ook kralen waren losgeraakt en zijn weer samengesteld tot borststukken (de koning had er 7 bij in zijn graf).Ook hoofddeksels en neusversieringen waren ritueel belangrijk voor koningen en priesters. En dan komen we bij de ongelooflijke reconstructie van de graftombe. De koning omgeven door zijn vertrouwelingen. Ze kunnen eten en drinken in vaatjes en kruiken voor het hiernamaals. Ook zijn vrouw en een kind vergezelden hem in zijn reis. Rechts is alles goud, links zilver, de dualiteit in de cultuur. Via belichting worden met lichteffecten de voorwerpen op de vloer weergegeven. Vele tekeningen verduidelijken de voorwerpen uit de graftomben. De koning moet zittend geleefd hebben, hij had artritis, hij is via DNA verbonden met de oude koning. Hij heeft duidelijk weinig bewogen. Ook schoeisel is een rariteit voor hem, hij werd steeds in een drager verplaatst. Zijn tanden zijn intact, wat niet het geval was voor het gewone volk. De koning werd waarschijnlijk 40 jaar.

Bij de oudste koning komen mooie kunststukken voor, naast zeer eenvoudig gebruiksaardewerk. Waarschijnlijk zijn het offers van eten en drinken door het simpele volk. De kunstvoorwerpen tonen echt vakmanschap. Ook verraden ze vreemde herkomst wat betekent dat er toen al internationale handel bestond.

Gezien er feodaliteit was moeten er heel wat heren als die van Sipan bestaan hebben met graven, al of niet geroofd.

Christendom betekent 1 God, dit lukte nooit, de lokale goden blijven bestaan naast God.

3 personages, de belangrijkste is de koning van Sipan, zijn grootvader en een priester. 

8.000.000 dollar was de kostprijs van dit museum. Een tentoonstelling van de voorwerpen wereldwijd bracht veel gelden binnen. Duitsers deden de restauraties en opleiding voor Peruanen. National Geografic maakte tekeningen en reeksen waarvoor ze veel betaalden.

Ten slotte worden alle standen uit de Moche-cultuur samengebracht en in een 'levendig' tafereel uitgebeeld. We zien het effect van blinkende bewegingen en schelpenhoorns. Een waardige afsluiter voor een machtig museum.

We keren om 12u terug naar het hotel.

Ook in de namiddag zitten we nog steeds in de Moche-periode (0 tot 600 na Christus). We nemen er nog een klein museum bij. We gaan nu de Sican-cultuur bekijken. Een didactisch museum met Japanse steun. Een Japans archeoloog begon hier 25 jaar terug. Hij bestudeerde de Moche in Noord-Peru. De Sican is het vervolg van de Moche (half 8'ste tot 11'ste eeuw).

We erkennen dus achtereenvolgens: vicus, Moche, Sican, Chimu en Inca. Moche en Sican zijn grote piramidebouwers en gebruiken veel metaal in hun kunst.  Naymlap (hij is de gevleugelde aanvoerder die God werd, zie Tucume, morgen) was de voornaamste God in de Sican. Bij de Moche was het de onthoofder die centraal stond.

De eerste tombes werden teruggevonden in 2001 en 2005.

De begraving gebeurde in foetushouding met een masker dat vroeger aan Chimu werd toegeschreven, maar het is dus ouder. Ook hier worden vele voorwerpen meegegeven waaronder grafgiften. De persoon is onthoofd. Dit is het eerste graf. Bij het tweede, eenvoudiger graf, is de familieband duidelijk bewezen. De reden van de onthoofding na de dood is onbekend. In de Sican-cultuur werden duizenden dezelfde potten gemaakt via mallen met klei. Ook de draaischijf was al gekend. Ze leefden van landbouw en visvangst. Naast de eenvoudige keramiek was ook hun metaalcultuur gekend. De ertsen kwamen uit het Andesgebergte. Dus toen was er al druk handelsverkeer. Legeringen van zilver en goud met brons en andere metalen kwamen zeer geregeld voor. Het kloppen van metaal was zowel voor maskers uit metaalplaat, als daarin gaatjes kloppen, enz. Achteraf verzilveren, vergulden of halfedelstenen inleggen was gebruikelijk. Schelpen werden op 18m diepte gedolven. Hoe ze dat deden is niet gekend. Papegaaienveren dienden om de hoofddeksels te versieren. Die kwamen uit het oerwoud. De kronen voor de heersers waren smaakvol. Het dodenmasker van de koning van Sican is het topstuk in de verzameling. Later worden de kunststukken eenvoudiger. Vooral de dodenmaskers zijn belangrijk, men kan die nu duiden in tijd en plaats. Voordien werd alles aan latere culturen toegewezen, onterecht zoals blijkt. Deze twee graven, onthoofd en met maskers, samen met familieleden, met schelpen, metaal, oorringen, hoofdtooi en kruiken zijn duidelijke bewijzen van oude kunst, veel vroeger dan eerst gedacht werd. Dualiteit is belangrijk in heel de Peru-culturen. Het tweede graf, met nissen, bevat menselijke resten van jongeren. Gezien het hier familie (graven 1 en 2 zijn neef en oom of grootvader en kleinkind) betrof werd het geheel van de cultuur duidelijk. Al wat men al wist moest terug in het juiste daglicht geplaatst worden. Beiden kijken de begraven personen naar het westen. Er is nog veel te onderzoeken... Als afsluiter komt iemand in Sicankledij langs, fotoshoot dus.

Deze dag zit er op. Eten om 19u en denken aan rusten, want er zijn nog zware dagen op komst.